تاریخ و مکان برگزاری دوره ها به زودی اعلام میگردد. جهت کسب اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید.
طیف سنجی یا جذب اتمی چیست؟
طیف‌سنجی جذب اتمی (Atomic Absorption Spectroscopy) یکی از روش‌های قدرتمند و پرکاربرد در تحلیل کمی عناصر فلزی و شبه‌فلزی در نمونه‌های مختلف است. این روش بر اساس اصل جذب نور توسط اتم‌های آزاد در حالت گازی استوار است. هر عنصر در طیف الکترومغناطیسی، طول موج مشخصی را جذب می‌کند که این طول موج منحصر به فرد، مانند اثر انگشت، هویت آن عنصر را مشخص می‌کند.
اصول اولیه دستگاه
اتمی‌سازی: در این روش، نمونه ابتدا به صورت محلول در می‌آید و سپس به حالت بخار اتمی تبدیل می‌شود. این فرآیند معمولاً با استفاده از شعله یا کوره گرافیتی انجام می‌شود.
جذب نور: نوری با طول موج مشخص که متناظر با طول موج جذب عنصر مورد نظر است، به بخار اتمی تابیده می‌شود. بخشی از این نور توسط اتم‌های آن عنصر جذب شده و شدت نور خروجی کاهش می‌یابد.
اندازه‌گیری جذب: میزان جذب نور توسط یک آشکارساز اندازه‌گیری می‌شود و با استفاده از قانون بیر-لامبرت، غلظت عنصر مورد نظر در نمونه محاسبه می‌شود.
اجزای اصلی دستگاه AAS
منبع نور: معمولاً یک لامپ کاتدی توخالی (HCL) استفاده می‌شود که نوری با طول موج مشخص و بسیار باریک تولید می‌کند.
اتم‌ساز: بخش مهمی از دستگاه است که وظیفه تبدیل نمونه به اتم‌های آزاد را بر عهده دارد.
تکفام ساز(monochromator): نوری که از نمونه عبور می‌کند، به طیف‌های مختلف تجزیه می‌شود و مونوکروماتور طول موج مورد نظر را انتخاب می‌کند.
آشکارساز(detector): شدت نور عبوری از نمونه را اندازه‌گیری می‌کند.
مزایای دستگاه طیف سنجی
حساسیت بالا: قادر به اندازه‌گیری غلظت‌های بسیار کم عناصر است.
اختصاصی بودن: هر عنصر طول موج جذب مشخصی دارد که این ویژگی باعث انتخاب‌پذیری بالا می‌شود.
سادگی: روش کار نسبتا ساده‌ای دارد.
سرعت بالا: زمان آنالیز کوتاه است.
محدودیت‌ها
اندازه‌گیری عناصر غیرفلزی: برای اندازه‌گیری عناصر غیرفلزی مناسب نیست.
تداخلات طیفی: ممکن است تداخلات طیفی بین عناصر مختلف ایجاد شود که دقت اندازه‌گیری را کاهش می‌دهد.
ماتریس نمونه: ماتریس نمونه می‌تواند بر روی کارایی دستگاه تأثیر بگذارد.
کاربردهای دستگاه
صنایع مختلف: صنایع غذایی، دارویی، محیط زیست، متالورژی و ...
اندازه‌گیری عناصر در مواد غذایی: تعیین میزان عناصر ضروری و سمی در مواد غذایی.
کنترل کیفیت: کنترل کیفیت مواد اولیه و محصولات نهایی.
تحلیل محیط زیست: اندازه‌گیری آلودگی فلزات سنگین در آب، خاک و هوا.
انواع اتم‌سازها
اتم‌ساز شعله‌ای: نمونه به صورت ذرات ریز وارد شعله می‌شود و در آنجا اتم‌سازی صورت می‌گیرد.
اتم‌ساز بدون شعله (کوره گرافیتی): نمونه در یک لوله گرافیتی قرار می‌گیرد و با اعمال حرارت بالا اتم‌سازی می‌شود.
آماده‌سازی نمونه
آماده‌سازی نمونه یکی از مراحل مهم در آنالیز AAS است. این مرحله شامل حل کردن نمونه، رقیق‌سازی و حذف تداخلات است.
استانداردسازی و کالیبراسیون
برای تعیین غلظت دقیق عناصر در نمونه، از منحنی کالیبراسیون استفاده می‌شود. این منحنی با استفاده از محلول‌های استاندارد با غلظت‌های مشخص رسم می‌شود.
ایمنی
کار با دستگاه AAS نیاز به رعایت نکات ایمنی دارد، زیرا برخی از عناصر مورد استفاده در این روش سمی هستند.در کل، طیف‌سنجی طیف سنجی جذب اتمی یک ابزار قدرتمند برای اندازه‌گیری کمی عناصر فلزی و شبه‌فلزی است که در بسیاری از صنایع و تحقیقات علمی کاربرد دارد.