دستگاه GC یا کروماتوگراف گازی یکی تجهیزات رایج آزمایشگاهی به منظور جداسازی و شناسایی مواد می باشد. این روش اصولا برای آنالیز موادی که در حالت بخار تجزیه نمی شوند مورد استفاده قرار می گیرد. دستگاه GC در مواردی مانند تعیین میزان خلوص یک ماده و جداسازی اجزای مختلف یک ترکیب (با تعیین نسبت اجزا) کاربرد دارد.
در کروماتوگرافی گازی GC یک فاز ساکن داریم و یک فاز متحرک. فاز متحرک در واقع همان گاز حامل است که حاوی نمونه آنالیت می باشد. نمونه آنالیت معمولاً در حالت مایع به سیستم تزریق می شود. پس از آن مایع به حالت بخار درآمده و با گاز حامل مخلوط شده و بعد از مخلوط شدن این فاز متحرک وارد ستون می شود. در اثر عبور فاز متحرک از ستون کروماتوگرافی بخشی از نمونه توسط فاز ساکن جذب می شود. در واقع اساس جداسازی در کروماتوگرافی گازی یا جی سی همین تمایل نمونه به فاز ساکن در حین عبور از ستون می باشد. اجزای جذب شده بسته به میزان بر هم کنش با فاز ساکن در فواصل زمانی و به تدریج از آن جدا می گردد. پس از جدا شدن نمونه از فاز ساکن و خروج از ستون، شناسایی ماده و میزان آن در آنالیت توسط دتکتور GC و سیگنال های خروجی از آن تعیین می گردد.
اجزا تشکیل دهنده دستگاه کروماتوگرافی گازی
این سیستم دارای قسمت‌های:
- منبع گازی حامل
- سیستم تنظیم‌کننده مقدار گاز
- محل تزریق نمونه
- ستون کروماتوگرافی
- کوره و سیستم تنظیم درجه حرارت محل تزریق
- آشکارساز
- سیستم شناساگر می‌باشد.
آشکارسازها
آشکارسازهای متداول در کروماتوگرافی گازی چهار نوع هستند:
- یونش شعله‌ای
- هدایت حرارتی
- نورسنج شعله‌ای
- الکترون گیر
استفاده از آشکارساز یونش شعله‌ای رایج‌تر است.
کاربردهای مختلف کروماتوگرافی گازی
دستگاه GC در صنایع مختلفی از جمله کشاورزی و صنایع غذائی، صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی، صنایع پتروشیمی و محیط زیست کاربرد دارد. به طور کلی از کروماتوگرافی گازی برای آنالیز باقیمانده سموم کشاورزی و آفت کش ها، اسید های چرب، الکل ها، ترکیبات فرار موجود در آب و پساب و عطر و اسانس ها استفاده می شود.
از برترین برندهای ارئه دهنده دستگاه کروماتوگراف گازی می توان به برند شیمادزو (Shimadzu)، اجیلنت (Agilent)، پرکین المر(Perkin Elmer) و ترموفیشر (Thermo Fisher) اشاره کرد.
Agilent
Shimadzu
Waters
